سماق 
سماق، درختچه‌ای است به ارتفاع ۴- ۳ متر که شاخه‌های جوان و دمبرگ‌های آن را موهای ریزی پوشانده است. گل‌های آن، حنایی رنگ است و در حدود ۱۰ سانتی‌متر طول دارد و دارای میوه‌های خوشه‌ای شکل به رنگ قرمز و قهوه‌ای است که ابتدا طعم آن گس بوده و پس از رسیدن ترش می‌شوند.

 نام علمی سماق Rhus coriaria است که در قدیم به آن “سماک” نیز می‌گفتند. در حقیقت فارسی آن سماک و عربی آن سماق است.

از نظر طب قدیم سماق سرد و خشک است.

نام‌های دیگر آن: سَماق، تمتم، سماقیل، سماق‌الدباغین، سماق معمولی، اثرون، تتری، طمطم، سماک، سماق‌الدباغه، اسرون، عبرب و روسی اوطا

خواص سماق:

 

مدر

• میوه های سماق دارای خواص مدر هستند و از آنها هم چنین برای درمان اختلالات روده نیز استفاده می شود.

ضد التهاب

• سماق موجب کاهش تب می شود.
• هم چنین برای آرتروز، مشکلات تنفسی مانند برونشیت، سرماخوردگی و آنفولانزا معجزه می کند.
• جهت تسکین گلودرد از جوشانده سماق به صورت غرغره استفاده شود.
• قراردادن سماق بر روی جراحت‌هایی که در اثر جسم برنده باشد در بهبود آن مؤثر است و از عفونت بعدی جلوگیری می‌نماید.
• محافظ بسیار خوب در زخم‌های تازه التیام یافته است.
• برای درمان زخم‌های بد برگ آن را با بارهنگ پخته به صورت ضماد بگذارند.

 

ضد میکروب

• سماق به دلیل دارا بودن متیل گالیک اسید، با باکتری سالمونلا مبارزه می کند. مخلوط عصاره ی سماق با آب باکتری های میوه ها و سبزیجات را از بین می برد و آنها را ضدعفونی می کند.

ضد قارچ

• دانه های سماق ضد قارچ آسپرژیلوس هستند که باعث عفونت های ریه و دیگر اعضا می شود.

 

ضد دیابت و چاقی 

• سماق برای بیماران دارای قند خون، دیابت و چاقی مفرط مفید است.
• نتایج بررسی ها نشان می دهد که سماق تاثیر ضدمیکروبی دارد و مانع از بروز بیماری دیابت می شود.
• یکی از عوامل به وجود آمدن عوارض مختلف دیابت، ترکیب شدن گلوکز با پروتئین های حیاتی بدن است که منجر به تغییر عملکرد ساختار شیمیایی این پروتئین ها می شود و سماق تا ۸۱ درصد بروز این فرایند را متوقف می نماید.
• مصرفش در افراد مبتلا به دیابت از تشکیل هموگلوبین اضافی جلوگیری می کند.

 آنتی اکسیدان قوی

• سماق سرشار از ویتامین ث و اسید های چرب امگا ۳ است و به همین دلیل از بروز سکته و بیماری های قلبی و عروقیجلوگیری می نماید.
• هم چنین سماق به دفع رادیکال های آزاد بدن، به خصوص دستگاه گوارش کمک می کند.

فواید سماق در درمان بواسیر

• جهت درمان بواسیر جوشانده این گیاه را شب‌ها به صورت ضماد بگذارند.

تاثیر سماق در مهار ویروس هپاتیتB 

•  مصرف سماق میتواند موجب مهارویروس هپاتیتB  در بدن شود. نتایج پژوهش محققان نشان داد عصاره آبی سماق موجب مهار تکثیر ویروس هپاتیت B می شود. عفونت ویروسی هپاتیت B می تواند باعث هپاتیت حاد و مزمن، سیروز کبدی و کارسینوما کبدی HCC در انسان شود.
•  
•  سماق خواص گندزدایی و ضد عفونی کننده و ضد میکروب داشته و بعنوان ماده ضد میکروب و عفونت در غذاها و ادویه جهت محافظ از آنها در برابر کرم زدگی و عفونت می‌باشد.

 

فواید سماق برای پوست و مو

• شستن مو با دمکرده سماق موی را سیاه می‌نماید.
• جهت درمان لکه‌های سفید و قهوه‌ای پوست؛ برگ، ریشه و ساقه سماق را بپزند تا به قوام آید سپس بر روی لکه‌ها بمالند.
• کمپرس با سماق در التیام زخم،التیام سوختگی،اگزما،ترک پوست و ترک نوک سینه در زنان شیرده و در درمان عضو ضرب دیده موثر میباشد.
• کمپرس سماق و جوش شیرین در درمان کهیر موثر است.

 

فواید سماق در سلامت دهان و دندان 

• سماق بصورت دمکرده و یا نقوع و یا پودر آن قلاع دهان و آفت، آبله و خونریزی دهان را بهبود می‌بخشد
• جهت خوشبوکردن دهان و سفید نمودن دندان‌ها گلنار ۱۰ گرم، سماق ۱۰ گرم و نمک ۵ گرم همه را ساییده سپس با مسواک دندان‌ها را مسواک بزنند.
• جهت تسکین درد دندان کرم خورده کمی از صمغ سماق را در سوراخ دندان بگذارند.
• مالیدن سماق به دندان برای تقویت و استحکام لثه ها مفید است و مضمضه خیس کرده سماق در آب نیز برای زخم دهان و تقویت لثه ها مفید است.
•  
• مضمضه با آب سماق درد دندان را تسکین و پاشیدن پودر آن لثه را تقویت می‌نماید.
• مخلوط پودر سماق ۱ و پودر ذغال بید ۵/۰ رافع پیوره دندان می‌باشد.
• ترکیب پودر سماق و نمک ضد عفونی کننده دهان می‌باشد.
• غرغره با دمکرده یا نقوع سماق رافع درد گلو

مصرف سماق در بارداری:

• یکی از شیوه‌های درمانی که طب سنتی ایران برای کنترل تهوع بارداری و تقویت معده سفارش می‌کند، این است که  زنان باردار باید به مدت ۲ روز خوردن غذا به شیوه همیشگی را ترک کرده و به جای آن هر ۲ ساعت یک‌بار یک سیخ کباب کوبیده به همراه اناردانه خشک و سماق آسیاب شده، میل کنند.
• در این حالت زنان باردار پودر آسیاب شده اناردانه خشک و سماق را باید به گونه‌ای روی کباب بپاشند، که سطح آن را کاملا بپوشاند. زنان باردار این غذا را بدون برنج و نان هر ۲ ساعت یک بار میل کنند تا حالت تهوع آنها برطرف شود.

 

فواید سماق برای ریه:

• دمکرده سماق جهت رفع نفث الدم و نزف الدم و تقویت شش، جهت رفع خونریزی، درمان سل و به گفته رازی همراه شراب رافع مشکلات ریوی می‌باشد.

 

فواید سماق برای دستگاه گوارش:

• سماق اشتها را تحریک می‌کند.
• از خونریزی معده جلوگیری می‌کند.
• استفاده از سماق به صورت پودر شده برای کاهش حالت تهوع و استفراغ در بسیاری از افراد مناسب گزارش شده است. پودر سماق ناراحتی‌ها و اختلالات گوارشی را بهبود می‌بخشد.
• کسی که همیشه استفراغ می‌کند و غذا در معده‌اش نمی‌ماند سماق را با کمی زیره آسیاب نموده با آب سرد بنوشند.
• اگر همراه گوشت خورده شود از مسمومیت گوشت جلوگیری می‌کند.
• برطرف کننده اسهال معمولی و اسهال خونی است.
• به‌دلیل داشتن تانن فراوان قابض و پاک کننده و مقوی معده می‌باشد.
• از اسهال صفراوی و مزمن و اسهال خونی و آمدن خلط خونی از سینه جلوگیری میکند و خونریزی را بند می آورد.
• برای دستگاه گوارش خاصیت آنتی‌ بیوتیکی دارد.
• جهت بندآوردن اسهال سماق، گشنیز خشک و زرده تخم‌مرغ آب‌پز میل شود.

 

فواید سماق بر سلامت دستگاه تناسلی و قوای جنسی:

• در زنانی که ترشحات واژینال دارند سماق را جوشانده و داخل لگنی ریخته و شخص در آن بنشیند.
• خوردن سماق از ترشح زیاد ادرار جلوگیری می‌کند.
• برای جلوگیری از انزال زودرس و سستی اعضاء از جوشانده برگ سماق و بارهنگ به پشت روی ستون فقرات و بیخ آلت بمالند.
• در قدیم برای درمان سوزاک بکار می رفته است.
• جهت درمان رطوبت‌های سفید رحم از گرد سماق استفاده شود.
• در قدیم شیره خارج شده از درخت سماق را برای درمان بیماری های دستگاه ادراری بکار می بردند

 

چای سماق:

• چای سماق برای کاهش تعریق بکار میرود.

 

مصرف سماق در رماتیسم و نقرس:

• درمان رماتیسم، نقرس و خاصیت ضد میکروبی این گیاه نیز به اثبات رسیده است.

مضرات سماق

• خوردن سماق تازه باعث مسمومیت می شود. بنابراین فقط باید خشک آن را مصرف نمود.
• به دلیل اینکه طبیعت سماق سرد است، برای افراد سردمزاج مناسب نیست و باید با گیاهان گرم مصرف شود.
• مصرف بیش از حد سماق می ‌تواند مسمومیت زا باشد.
• سماق را باید به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری نمایید.