طبیعت بکر فریدونشهر

صیانت و توسعه جنگل های زاگرس

 مقدمه :
كشور ايران يكي از محدودترين مناطق جغرافيايي جهان است كه داراي اصيل‌ترين و ارزشمندترين گونه‌هاي جنگلي مي باشد. با توجه به شرايط استثنايي جنگلهاي زاگرس كه به عنوان  بزرگترين توليدكننده و ذخيره گاه منابع آبي كشور از اهميت و ويژگي خاصي برخودار است. بسياري از رودخانه هاي بزرگ درجه يك نظير زاب كوچك، سيروان، كرخه، كارون، دز، جراحي، زاينده رود و ... با آبدهي متوسط ساليانه 34540 ميليون متر مكعب از رشته كوههاي زاگرس سرچشمه مي گيرند كه 40% آب كشور را تامين مي كنند بدين لحاظ لزوم يك بازنگري و سياستگزاري كلي و جامع در راستاي حفظ، توسعه و گسترش و احياي منابع جنگلي به شدت مورد نياز بوده كه خود لازمة برنامه‌ريزي عظيم و كلان و صرف هزينه‌هاي بسيار گزاف بوده تا ضمن حفظ بقاياي موجود، و جلوگيري از گسترش روند تخريب فزاينده، بتوانيم با تدوين طرحهاي جامع در سطح كشور، جوامع حاضر را حفاظت نماييم.
وضعیت جنگلهای استان اصفهان :
 از 10.6 میلیون هکتار سطح کل استان حدود1.5 میلیون هکتار آن در ناحیه رویشی زاگرس واقع شده است .که از این میزان 65000 هکتار آن جنگل با تاج پوشش بالای پنج درصد بوده و در دو شهرستان سمیرم و فریدونشهربه ترتیب به مساحت25000 و40000 هکتار پراکنش دارد .
تیپهای جنگلی موجود در استان شامل بلوط بلوط گلابی بلوط ارژن ارژن دافنه ارژن راناس بنه سماق ارژن کیکم و غیره می باشد .
 
 
 
 
 
گونه های جنگلی موجود شامل :
موارد استفاده
فرم رويش
خانواده
نام فارسي
نام علمي گونه
 
برگ چوب ميوه درختچه درخت  
    * *   Rosaceae ارژن Amygdalus orientalis  
      *   Tymelaceae دافنه Daphne spp  
        * Oleaceae زبان گنجشك Fraxins rotundifolia  
          Rosaceae نسترن Rosa sp  
    *   * Rosaceae محلب Cerasus malaleb  
    * *   Rosaceae تمشك Rubus spp  
    * *   Berberidaceae زرشك Berberis vulgaris  
    * *   Rosacea راناس Cerasus microcarpa  
    * *   Rosacea شيرخشت Cotoneaster nummularius  
      *   Caprifoliaceae شن Lonicera nummularifolia  
        * Aceraceae كيكم Acer monspessulanum  
    *   * Anacardiaceae بنه Pistacia atlantica  
    *   * Ulmaceue داغداغان Celtis caucasica  
      ×   Salicaceae بيد Salix spp  
        * Oleaceae نارون Ulmus spp  
        * Cupresaceae ارس Juniperus polycarpus  
  * * *   Vitaceae

مو

Vitis sylvestris  
  * * *   Anacardiaceae سماق Rhus coriaria  
    * *   Punicaceae انار Punica spp  
    ×   × Anacardiaceae كلخنگ Pistacia khinjuk  
          Moreaceae انجير Ficus carica var rupestris  
    * *   Rosaceae بادامك (اسكوپاريا) Amygdalus scoparia  
* × ×   * Fagaceae بلوط ايراني Quercus brantii  
      ×   Tamraricaceae گز Tamarix spp  
          Rosaceae سپستان -
    * *   Rosacea زالزالك Crategus aronia
  * * *   Juglandacea
 
گردو    Juglance regia  
 
 
طرح صیانت دارای  سه پروژه می باشد که شامل
1- پروژه تهیه نقشه پوشش گیاهی که توسط دفتر مهندسی سازمان به صورت متمرکز انجام گردیده است .
2- پروژه تهیه طرح جنگلداری چند منظوره
درپایان سال 82 قراردادتهیه طرح صیانت به مساحت 12500 هکتار در منطقه پشتکوه فریدونشهر با مهندسین مشاور پویا سبز سپاهان منعقد گردید که شامل 12 عرف جنگلی بود که پس از اصلاحات انجام شده در حد ومرز عرفها مساحت طرح به 13384 هکتار افزایش یافت، طرح مذکورپس از تصویب کمیته فنی استان در تیر ماه 84 به تصویب کمیته فنی دفتر خارج از شمال رسید .
در سال 84 براساس موافقتنامه تهیه طرح به مساحت 25000 هکتار درمنطقه پشتکوه از سوی دفتر ابلاغ گردید که با توجه به هماهنگی بعمل آمده با دفتر تهیه طرح به مساحت 27700 هکتار در دو منطقه و توسط دو مشاور در حال انجام می باشد .      
منطقه اول به مساحت 14300 هکتار شامل 6عرف طی قراردادی با شرکت مشاور پویا سبز سپاهان درسال 86 به تصویب کمیته فنی رسید.
منطقه دوم به مساحت 13300 هکتار شامل 5 عرف طی قراردادی با شرکت مشاور بلوط زاگرس اصفهان در سال 87 به تصویب کمیته فنی رسید.
در مجموع تا کنون 41084 هکتار از جنگلهای زاگرسی استان دارای طرح مصوب می باشد.
 
3-   پروژه اجرای طرح جنگلداری چند منظوره
      این پروژه شامل دو زیر پروژه می باشد که هر یک از این زیر پروژه ها نیز دارای چندین عملیات اجرایی است .
الف- زیر پروژه احیا و تقویت پوشش گیاهی
این زیر پروژه با هدف افزایش درصد تاج پوشش جنگلهادر قالب فعالیتهایی نظیر غنی سازی جنگل با بذر و نهال ، توسعه جنگل ، حصارکشی مناطق احیایی ، مراقبت و نگهداری مناطق احیایی، تولید نهال و کشت و توسعه محصولات فرعی
 
 
 
 
سال اجرا نوع عملیات سطح مصوب(هکتار) اجرا شده (هکتار) محل اجرا درصد عملکرد گونه های کشت شده به تفکیک درصد هر گونه  
 
82 تهیه طرح جنگلداری 12500 13384 پشتکوه فریدونشهر 107 -  
غنی سازی جنگل با بذر 100 100 پشتکوه فریدونشهر 100 بلوط ارژن بادام آمارا  
غنی سازی زیر اشکوب 186 186 پشتکوه فریدونشهر 100 ارژن آمارا  
تولید نهال 50000 اصله 30000اصله پشتکوه فریدونشهر 60 گلابی وحشی ،داغداغان، بنه، محلب  
83 غنی سازی جنگل با بذر 270 270 پشتکوه فریدونشهر 100 بلوط  
غنی سازی با نهال 100 100 پشتکوه فریدونشهر 100 محلب، گلابی وحشی داغداغان  
غنی سازی زیر اشکوب 350 350 پشتکوه فریدونشهر 100 ارژن آمارا  
تولید نهال 100000 اصله 50000اصله پشتکوه فریدونشهر 50 گردو ، بادام آمارا گلابی وحشی داغداغان محلب  
عملیات پرورشی 200 200 پشتکوه فریدونشهر 100 بلوط  
آماده سازی عرصه 200 200 پشتکوه فریدونشهر 100 ....  
84 تهیه طرح جنگلداری 25000 27700 پشتکوه فریدونشهر 110    
غنی سازی جنگل با بذر 1100 ... اجرا نشده 0 .......  
غنی سازی با نهال 200 30 پشتکوه فریدونشهر 15 محلب ،داغداغان ، گلابی وحشی  
غنی سازی زیر اشکوب 900 900 فریدونشهر و سمیرم 100 ارژن آمارا، محلب و اسکوپاریا  
تولید نهال 70000 اصله 60000اصله پشتکوه فریدونشهر 86 گردو چنار صنوبر  
عملیات پرورشی 400 200 پشتکوه فریدونشهر 50 بلوط  
توسعه جنگل 600 400 سمیرم 67 ارژن اسکوپاریا آمارا  
پارکهای جنگلی 100 ... اجرا نشده 0 .....  
حصارکشی مناطق احیایی 27000 1100 سمیرم 100 ....  
85 غنی سازی جنگل با بذر 100 100 پشتکوه فریدونشهر 100 بلوط بنه  
غنی سازی زیر اشکوب 500 500 پشتکوه فریدونشهر 100 ارزن امارا  
آماده سازی عرصه 500 500 سمیرم 100 خراش سطحی  
تولید نهال 40000 اصله 40000اصله پشتکوه فریدونشهر 100 گردو چنار صنوبر  
توسعه جنگل 500 500 سمیرم 100 ارژن اسکوپاریا آمارا  
پارکهای جنگلی 100 0 اجرا نشده 0 .....  
حصارکشی مناطق احیایی 1700 1000 فریدونشهر و سمیرم 59 ....  
86 غنی سازی جنگل با بذر 150 0 اجرا نشده 0 ...........  
غنی سازی با نهال 50 0 اجرا نشده 0 .......  
حصارکشی مناطق احیایی 250 0 اجرا نشده 0 .........  
توسعه جنگل 50 25 پشتکوه فریدونشهر 50 ارزن امارا  
کشت و توسعه محصولات فرعی غیر چوبی 240 320 پشتکوه فریدونشهر 133 کرفس کوهی  
87 غنی سازی جنگل با بذر 350 66 کلوسه 19 سماق بلوط ارژن  
حصارکشی مناطق احیایی 12 0 - 20 .........  
نگهداری مناطق احیا شده 584 584 پشتکوه فریدونشهر 100 ...  
توسعه جنگل 234 234 پشتکوه فریدونشهر 100 ارزن امارا  
کشت و توسعه محصولات فرعی غیر چوبی 500 620 پشتکوه فریدونشهر 120 کرفس کوهی  
88 غنی سازی جنگل با بذر 20 20 کاهگان 100 سماق بلوط ارژن  
نگهداری مناطق احیا شده 140 140 پشتکوه فریدونشهر 100 ...  
توسعه جنگل 150 130 پشتکوه فریدونشهر 87 ارزن امارا  
کشت و توسعه محصولات فرعی غیر چوبی 300 300 پشتکوه فریدونشهر 100 کرفس کوهی  
 
ب- زیر پروژ ه کاهش عوامل تخریب
این زیر پروژه شامل فعالیتهای ذیل میباشد
- عملیات پیشگیری از حریق
این عملیات طی سالهای گذشته با نصب تابلوهای هشدار حریق در مناطق بحرانی ، توزیع اطلاعیه ها و بروشور های مختلف در بین ساکنین عرصه ها ، برگزاری کلاسهای آموزشی و تهیه انیمیشن و پخش از شبکه استانی به اجرا درآمده است
- عملیات تغییر الگوی سوخت
در قالب این عملیات تا کنون خرید تانکرسوخت به تعداد 9تانکر به ظرفیت تقریبی70000 لیتر ، خرید تنور گازی به تعداد 500 عدد ، خرید سیلندر گاز به تعداد 700 سیلندر ، اعطای تسهیلات بانکی به سه شرکت تعاونی توزیع سیلندر گاز به مبلغ 500 میلیون ریال و عقد قرارداد جهت حمل سیلندر گاز و توزیع آن در بین جنگل نشینان انجام شده است .
- عملیات کمربند حفاظتی
این عملیات در استان با ایجاد بنچ مارک مابین اراضی ملی و مستثنیات اشخاص انجام شده است
- ایجاد پاسگاه حفاظتی
این عملیات با خرید کانکسهای سیار و ثابت جهت ایجاد پاسگاههای کنترل ورود دام و محصولات فرعی جنگل و مرتع در گلوگاههای عبور دام و قاچاق محصولات فرعی مستقر میگردد.
- اطفاء حریق
این عملیات در قالب عملیت و شرح خدمات پروژه گشت و مراقبت پیش بینی می شود .
- عملیات گشت و مراقبت
 این عملیات با شرح خدمات ذیل در قالب قرارداد با شرکتهای تعاونی و سایر تشکلهای واجد شرایط انجام میکردد.که دراین رابطه ادارات مرتبط با طرح شرح وظایفی را برای پیمانکار تعریف می نمایند که شامل: 
انتظارات عمومی یگان حفاظت
الف- وضعیت نیروها
1-      بکارگیری نیروی مناسب برای گشت و مراقبت طبق بخشنامه اعلامی و رعایت فاکتورهای سواد ، گواهینامه موتور سیکلت ، سن ، پیشینه،سلامت جسمی و روحی و ...
2-      پوشیدن لباس متحدالشکل عرصه ای یگان
3-      داشتن شماره تماس و اعلام آن
4-      حضور در محل گشت و مراقبت
5-      داشتن وسیله نقلیه حداقل موتور سیکلت برای سرکشی از عرصه ها
ب- وظایف
1- حضور مستمر و آشکار در عرصه در سطح منطقه تحویلی
2- بلوک بندی و تحویل عرصه با صورتجلسه و تعیین حدود عرصه
3- پاسخ گویی به ناظرین طرح
5- شناسایی افراد متخلف
6- پیشگیری از تخریب و تصرف عرصه
7- اطفاء حریق در کوتاه ترین زمان ممکن و گزارش آن به شهرستان
8- جلوگیری از بوته کنی و قطع اشجاروبرداشت محصولات فرعی و معرفی افراد متخلف به یگان شهرستان و توقیف مواد مکشوفه و توزین و تحویل به اداره برابر مقررات
9- جلوگیری از چرای غیر مجاز دامها در عرصه های جنگلی و مرتعی و تشکیل پرونده برای متخلفین برابر مقررات
10- گزارش کلیه پرونده های تشکیل شده و آخرین وضعیت آنها
انتظارات اداره حفاظت
1-      پیشگیری از وقوع حریق و ترویج فرهنگ آن در بین بهر ه برداران
2-      شناسایی آفات و بیماریها در عرصه های منابع طبیعی و گزارش فوری آن به شهرستان و اداره کل
3-      همکاری در اجرا و حفاظت از کمربند حفاظتی
انتظارات اداره مرتع
گزارش وضعیت دام و دامداری به تفکیک عرف
1-      دامداران حاضر و تعداد دام آنها
2-      دامداران غیر مجاز و تعداد دام آنها
3-      تعداد دام موجود و مجاز در عرف
4-      تاریخ حضور و ترک عرصه به تفکیک دامدار
5-      آمار دامداران فوتی
6-      وضعیت تمدید پروانه
7-      آمار دامدارانی که ترک دامداری کرده اند با ذکر مدت آن
8-      وضعیت اخطاریه ابطال پروانه
9-      وضعیت دامداران ابطال پروانه از نظر حضور یا عدم حضور در مرتع
10-  گزارش طرح کنترل دام
انتظارات اداره بهره برداری
حفاظت و جلوگیری از برداشت محصولات فرعی به صورت ذیل
1-      کرفس کوهی از تاریخ 15/12/ لغایت15/3
2-      موسیر از تاریخ 15/3 لغایت 15/6
3-      گز انگبین از تاریخ 1/6 لغایت15/7
4-      حفاظت از عرصه های احیایی
انتظارات اداره جنگل کاری
1-      حفاظت از مناطق احیایی سال جاری و سنوات گذشته و تحویل و تحول آن در ابتدا و انتهای قرارداد
2-      حفاظت از ذخیر ه گاهها و تحویل و تحول آن در ابتدا و انتهای قرارداد
مشکلات
1-      عدم تخصیص اعتبار کافی به عملیات تامین سوخت و گشت و مراقبت با توجه به اینکه تامین سوخت می تواند از بوته کنی و قطع اشجار جلوگیری نموده  و گشت و مراقبت کمک به حفظ وضعیت موجود و جلوگیری از هر گونه تخلف مینماید .
2-      عدم ابلاغ شاخصهای نظارتی جهت کنترل عملیاتها از سوی دفتر ستادی
3-      عدم ابلاغ شرح خدمات کامل و جامع از سوی دفتر ستادی
4-      عدم پذیرش صورتمجلس تخلف تنظیم شده توسط پیمانکار از سوی مراجع قضایی
 
دستاوردها
1-      کاهش آتش سوزی در مراتع و جنگلها
2-      افزایش حضور نیرو در واحد سطح در عرصه های جنگلی
3-      همکاری نیروهای محلی جهت حفاظت از عرصه ها
4-      افزایش استفاده از سوخت های فسیلی و بالتبع کاهش بوته کنی و قطع درخت
5-      کاهش تخلفات مربوط به دام ، تصرف اراضی ، آتش سوزی و تجاوز به قرقهای احیایی
6-      کاهش دام مازاد و دام بدون پروانه  در عرصه ها و آمادگی عرصه جهت تجدید حیات طبیعی
7-      کاهش بهره برداری غیر اصولی از محصولات فرعی
8-      افزایش تعامل منابع طبیعی نیروی انتظامی و دستگاه قضایی جهت برخورد با تخلفات
9-      افزایش توان اقتصادی جنگلنشینان با اجرای عملیات کشت و توسعه محصولات فرعی
10-  توسعه جنگل و افزایش تاج پوشش جنگل با استفاده از قرق و حصارکشی و کاشت بذر و نهال در جنگلهای منطقه
 
 
پیشنهادات
1-      تعیین سهم وزنی بیشتر در شاخصهای توزیع اعتبار برای عملیاتهای زیر پروژه کاهش عوامل تخریب خصوصا عملیات گشت و مراقبت و تامین سوخت فسیلی
2-      رایزنی با وزارت نیرو و شرکت برق جهت مناطقی از زاگرس که سوخت رسانی به آنها در فصل زمستان دشوار است برای تامین برق ارزان به مدت 6ماه از سال و استفاده از لوازم برقی گرمازا
3-      پیگیری روشهای جدید تامین سوخت و انرژی در مناطق صعب العبور با همکاری سازمان بهینه سازی مصرف انرژی نظیر بیوگاز و انرژی خورشیدی
4-      انجام توافقات لازم با مسولین دستگاه قضایی جهت گذراندن دوره ضابط دادگستری توسط پیمانکاران گشت و مراقبت
5-      انجام توافقات لازم با وزارت نفت جهت تامین سوخت (نفت و گاز)به صورت ویژه برای مناطق زاگرسی و پرداخت یارانه حمل
6-      قرار دادن بخشی از اعتبار طرح به صورت متمرکز جهت خرید حقوق عرفی 
7-      تهیه و تدوین شاخصهای نظارتی کمی و کیفی قابل کنترل جهت عملیاتهای مختلف این زیر پروژه و همچنین شرح خدمات جامع جهت عقد قرارداد با مجریان متناسب با شرایط هر استان
8-      افزایش سطح و اعتبار فعالیت کشت و توسعه محصولات فرعی
 
 
بازدید : 1863 30 دي 1396 ساعت 07:01 ب.ظ
برچسب ها : جنگل ، مرتع ، بهره برداری ، صیانت ، صیانت از جنگلهای زاگرس ، یگان حفاظت
 
درحال بارگزاری
درحال بارگزاری
درحال بارگزاری